Σε αυτό το post θα μιλήσουμε για την στελέχωση start-ups, συνέχεια του: Startups 101: Ορισμός και παρερμηνείες.
Πριν πολλά πολλά χρόνια, στις αρχές της δεκαετίας του ‘90, πριν την έκρηξη του Internet, ο Αμερικάνος Mark Stephens έγραψε στο βιβλίο “Accidental Empires” πως υπάρχουν τρία αρχέτυπα εργαζόμενου στις εταιρίες υψηλής τεχνολογίας: “κομάντος”, “πεζικό” και “αστυνομία” (commandos, infantry και police). Στο κεφάλαιο “On the beach” χρησιμοποιείται η αναλογία στρατιωτικής κατάληψης μιας περιοχής: Οι κομάντος ξεκινούν για να αντιμετωπίσουν το χάος και τα πρώτα στάδια της επιχείρησης και συνεχίζει το πεζικό μέχρις ότου επιβληθεί έλεγχος. Στο τέλος όταν επιβληθεί κάποιο ικανοποιητικό επίπεδο ελέγχου και τάξης, μια δύναμη αστυνομικού χαρακτήρα διατηρεί και εμπεδώνει την κατάσταση, αντιδρώντας σε μικροεντάσεις που αναγκαστικά προκύπτουν (ο συγγραφέας αναφέρεται σε στρατιωτικές δυνάμεις με αστυνομικό χαρακτήρα, όπως http://en.wikipedia.org/wiki/Gendarmerie).
Ίσως να συναντήσει κανείς τους παρακάτω αρχέτυπους με διαφορετικά, πιο politically correct, ονόματα όμως η ουσία της κατηγοριοποίησης παραμένει η ίδια.
Η κατηγοριοποίηση έχει να κάνει κυρίως με δυο ζητήματα: με ποια νοοτροπία αντιμετωπίζει κάποιος το αντικείμενό του και με ποιον τρόπο αντιδρά σε συνηθισμένες ή και απρόοπτες/δύσκολες καταστάσεις. Η χρήση αρχετύπων έχει να κάνει με τις ανάγκες της ανάλυσης, δεν έχουμε αναγκαία ένα προς ένα αντιστοιχία με καταστάσεις και ανθρώπους. Επιτρέψτε μου να αναφέρω περιστατικά από την δικιά μου πορεία, μιας και τα έχω “ζήσει” :).
Ο τύπος Κομάντο, συναντάται και ως “ninja”, είναι αυτός που όχι μόνο αγαπά αλλά ταυτόχρονα “ζει” το αντικείμενο του ενώ παράλληλα διαθέτει και σχετικό ταλέντο. Διαθέτει μεγάλη γκάμα δεξιοτήτων σε ικανοποιητικό βαθμό. Σε μερικές από αυτές μπορεί να αριστεύει.
Στον χώρο της πληροφορικής είναι αυτός ο οποίος μαθαίνει μια καινούρια γλώσσα προγραμματισμού γιατί τη θεωρεί ενδιαφέρουσα, εγκαθιστά στο PC του μια διανομή linux που σχεδόν κανείς δεν έχει ακούσει ποτέ, αγοράζει ένα raspberry Pi για να “πειραματιστεί” ή κατεβάζει το SDK του Android για να δει “πως δουλεύει”, χωρίς για τα παραπάνω να υπάρχει κάποιο αντικείμενο άμεσα σχετιζόμενο με τα καθημερινά του καθήκοντα.
Ποια λύση προτείνει σε κάποιο πρόβλημα: Από το σύνολο των πιθανών επιλογών προτείνει αυτή που είναι η πλέον τεχνικά ορθή, ακόμα και αν αυτό σημαίνει υπέρμετρο κόπο ή αλλαγές στην υλοποίησή της. Πρέπει να χρησιμοποιούμε το σωστό εργαλείο κάθε φορά για το αντίστοιχο πρόβλημα. Παράδειγμα: Θα χρησιμοποιήσουμε Rails για τα πρώτα στάδια του προϊόντος διότι βοηθάει στο να έχουμε γρήγορα αλλαγές στο σύστημα (iterations), ενώ έχει επιπλέον όλα τα features που χρειαζόμαστε. Μπορεί να μην υπάρχει εμπειρία σε κανέναν από εμάς αλλά θα μάθουμε στην πορεία.
Πώς μαθαίνει: Μιλώντας με άλλους σε αντίστοιχο επίπεδο, σε συναντήσεις άτυπες ή όχι, συνέδρια, events. Θέλει να πάρει κατευθύνσεις και να ασχοληθεί αργότερα.
Πώς αντιμετωπίζει τη διαφωνία σε κάποιο θέμα δουλειάς: Αφήνοντας τα “εγώ” παράμερα, προσπαθεί να δει ποια είναι η πλέον ορθή άποψη, την οποία υιοθετεί. Μπορεί να την έχει διατυπώσει αυτός ή κάποιος άλλος, κάποιος με παρουσία στην εταιρία δέκα χρόνων ή μιας μέρας: Δεν παίζει κανένα ρόλο.
Στόχος του είναι η συνεχής βελτίωση των συστημάτων που εμπλέκεται και να γίνει το “σωστό”.
Έμπειρος, αποτελεσματικός και ικανός, με βάθος. Διαθέτει μικρή γκάμα δεξιοτήτων, σε επίπεδα όμως τελειότητας. “Το ‘χει”, ενώ επίσης σέβεται ιεραρχίες και εμπνέει εμπιστοσύνη.
Στην πληροφορική εκφράζει το αρχέτυπο που διαβάζουμε σε αγγελίες για κάποια θέση senior: “5 χρόνια εμπειρία σε .net 14″, “βαθιά γνώση J2EE”. Μπορεί να είναι database administrator που μπορεί να εξηγήσει πως βγαίνουν query plans, σε λεπτομέρεια που μπορεί να δυσκολεύει έναν commando. Θέλει να κάνει την δουλειά του σαν σωστός επαγγελματίας και να αξίζει αδιαμφισβήτητα τον μισθό του. Δεν θα εγκαταστήσει κανένα android SDK εκτός εάν του ζητηθεί κάποια εφαρμογή για κινητά.
Ποιά λύση προτείνει σε κάποιο πρόβλημα: Μεταξύ παρούσας κατάστασης και της ιδανικής κατάστασης, την οποία βρίσκει ελαφρώς θεωρητική, θα αναζητήσει μια “χρυσή τομή”. Στόχος είναι ένας ειλικρινής και τίμιος συμβιβασμός, χτισμένος στα θεμέλια του ρεαλισμού. Παράδειγμα: Μπορεί η Java να μην έχει τόσο καλά web frameworks αλλά οι περισσότεροι υπάλληλοί μας το γνωρίζουν αυτό και έχουμε επενδύσει αρκετά, επομένως η web εφαρμογή που θέλουμε θα γραφτεί σε Spring ή Grails που μοιάζει μεν με rails αλλά βασίζεται σε Java.
Πώς μαθαίνει: Πηγαίνοντας σε συναντήσεις, συνέδρια και events, όχι για “κατευθύνσεις” αλλά για να δει τις παρουσιάσεις ή να συμμετέχει στα workshops. Μερικές φορές αγοράζει αυτός ή η εταιρία του ένα από τα βιβλία της σειράς “for dummies” ή “Μάθετε Linux σε μια εβδομάδα”, το οποίο ξεφυλλίζει τις καθημερινές στο σπίτι ή στα διαλείμματα για φαγητό.
Πώς αντιμετωπίζει τη διαφωνία σε κάποιο θέμα δουλειάς: Σέβεται επίσης την γνώμη των “παλαιότερων” ως φορέων εμπειρίας. Επίσης δεν θεωρεί ότι προσφέρει με το να εκφέρει γνώμες που αναταράσσουν το status quo του οργανισμού, όπως το να διαφωνήσει ανοικτά με την άποψη της προϊστάμενης του, που κατέλαβε την θέση αυτή επειδή είναι η ερωμένη του ιδιοκτήτη.
Στόχος του είναι να “γίνει η δουλειά” και να επιτευχθούν οι στόχοι του οργανισμού.
Ο επαγγελματίας της διπλανής πόρτας. Διαθέτει περιορισμένο αριθμό δεξιοτήτων όχι σε ανεπτυγμένο βαθμό. Επέλεξε το επάγγελμά του για βιοποριστικούς λόγους και με βάση τις ανάγκες της αγοράς. Επειδή δεν προσφέρει στον… τεχνοκρατικό τομέα, έχει επενδύσει στις διαπροσωπικές σχέσεις όπως στο να είναι ευχάριστος. Επειδή δεν αλλάζει εύκολα θέσεις, “γνωρίζει” το εκάστοτε σύστημα στο οποίο εργάζεται μέσα έξω, είτε είναι μια εφαρμογή γραμμένη σε TCL που δεν έχει αλλάξει ουσιαστικά από το 1996, είτε η στελέχωση της ΔΟΥ Νέας Φιλαδέλφειας και ποια είναι η κατάλληλη ώρα για καλύτερη εξυπηρέτηση με βάση τις άδειες των υπαλλήλων.
Στην πληροφορική είναι αυτός που ενεπλάκη για την σίγουρη επαγγελματική αποκατάσταση του κλάδου. Δεν έδωσε χρόνο σε κάτι πέραν των όσων ζητήθηκαν στη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας, πιστεύοντας πως εφόσον θα περάσει την επαγγελματική του ζωή μπροστά από μια οθόνη, ας πάει καμιά βόλτα ή να βρει κάποιο hobby.
Ποιά λύση προτείνει σε κάποιο πρόβλημα: Προτιμά τις λύσεις οι οποίες έχουν την μικρότερη κοινωνική διαταραχή ή δυσαρέσκεια. Μια ροπή προς αδράνεια και διατήρηση καταστάσεων όσο δυνατόν περισσότερο παρατηρείται επίσης. Παράδειγμα: Δεν θα δοκιμάσουμε κάποια καινούρια πλατφόρμα web, το site μας είναι γραμμένο σε “.net 2.4″ και δουλεύει τα τελευταία έξι χρόνια μια χαρά.
Πώς μαθαίνει: Η γνώση μπορεί μόνο να εμφυτευθεί καθώς δεν υπάρχει επιστημονική περιέργεια ή διάθεση, οπότε χρειαζόμαστε περιβάλλον που να θυμίζει σχολική τάξη. Εκτελεί ότι προστάζει ο εκπαιδευτής-δάσκαλος. Μετά ρωτάει ό,τι δεν καταλαβαίνει αλλά αυστηρά μέχρι εκεί.
Πώς αντιμετωπίζει τη διαφωνία σε κάποιο θέμα δουλειάς: Καθότι δεν διαθέτει τεχνικό προσανατολισμό, τα αίτια αναζητούνται στις προσωπικότητες των διαφωνούντων, σε κάποια ασυμβατότητα χαρακτήρων ή την μεταξύ τους προϊστορία. Αν ο Δημήτρης διαφωνεί με την Μαρία, είναι μάλλον επειδή την είδε να ανταλλάσσει “πικάντικα” μηνύματα με τον κολλητό του και όχι με αυτόν. Σίγουρα όχι επειδή “επιβαρύνει” το DOM γιατί δεν δηλώνει με “var” τις local μεταβλητές σε JavaScript. “Αφού ρε Mήτσο η σελίδα έχει μόνο 100 γραμμές JavaScript. Διάβασες πάλι κάτι στο Internet ή μήπως συμβαίνει κάτι άλλο;”
Στόχος του είναι να είναι όλοι χαρούμενοι και να μην υπάρχουν συγκρούσεις.
Με βάση τα παραπάνω προκύπτει ότι η στελέχωση startup με άτομα της πρώτης κατηγορίας είναι μονόδρομος, ειδικά στα πρώτα στάδια της ζωής της εταιρίας. Οι χαοτικές καταστάσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν στην αρχή και ο αριθμός των πεδίων δραστηριοποίησης “απαγορεύουν” οποιονδήποτε άλλο τύπο εργαζομένου.
Συνεχίζοντας την ανάλυση δια της “ατόπου απαγωγής”, οι infantry (Πεζικό) αναζητούν έναν πιο συμβατικό επαγγελματικό ρόλο ο οποίος θα βοηθήσει στην εξέλιξη της καριέρα τους. Επομένως το να ασχολείται κανείς το πρωί με αρχιτεκτονική συστημάτων, το μεσημέρι με το να γράψει ένα utility σε “go”, να συνεχίσει με rails και να τελειώσει την ημέρα με κάποιες μικρό-διορθώσεις της JavaScript, δεν αποτελεί κάτι το οποίο μπορεί να εκφρασθεί ως “ένας χρόνος J2EE παραπάνω”, άρα και να κοστολογηθεί ανάλογα από τα διάφορα HR. Για τους police (Αστυνομία) επίσης, η όλη κατάσταση αναδύει τεχνολαγνεία, αντικοινωνικότητα, την ταινία “Revenge of the nerds”, γενικά κάτι το οποίο μάλλον δεν θέλουν και σίγουρα δεν μπορούν να κάνουν.
Αν συνυπολογίσουμε το γεγονός ότι στην αρχή έχουμε μικρές συνήθως “σφιχτές” ομάδες, όπου η προφορική και η γραπτή επικοινωνία αναλαμβάνουν ρόλο σχεδόν ισότιμο με τις τεχνικές ικανότητες, τότε η εύρεση κατάλληλων υποψηφίων γίνεται ακόμα δυσκολότερη. Η αναζήτηση στελεχών γίνεται δηλαδή από ένα υποσύνολο της πρώτης κατηγορίας.
Αργότερα αφού η εταιρία έχει αυξηθεί αριθμητικά σε πέντε ή έξι άτομα ή και λίγο περισσότερα, η επόμενη θέση χρειάζεται να καλυφθεί από κάποιον infantry (πεζικό). Με την πληροφορική πάλι ως σημείο αναφοράς είναι η φάση που έχουμε μεγάλες βάσεις δεδομένων, σημαντικό αριθμό μηχανών που θέλουν administration, ή ανάγκη βαθιάς “γνώσης” κάποιας συγκεκριμένης γλώσσας προγραμματισμού ή μεθοδολογίας.