Η άποψη μου για το τι συμβαίνει στην Ελλάδα τα τελευταία δέκα χρόνια

Η βασική θέση του post είναι πως η χώρα ελέγχεται από μια χαλαρή συμμαχία μιας μειοψηφίας την οποία ονομάζω “καθάρματα και πρεζάκια”. Πρόκειται για μέλη των κομματικών μηχανισμών και κρατικούς υπαλλήλους μαζί με όσους επωφελούνται από αυτούς έμμεσα ή άμεσα. Στη συνέχεια θα διηγηθώ πως έφτασα σε αυτό το συμπέρασμα, τι ανακάλυψα ψάχνοντας αλλά και ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της παραπάνω κατηγορίας. Τα όσα γράφω είναι προσωπικές απόψεις και να τις βρείτε περισσότερο ενδιαφέρουσες παρά ερειστικές.

Το ξεκίνημα: μια αριστερίζουσα ρητορεία χωρίς αντίλογο και χωρίς αύριο

Μέχρι πριν φύγω από την χώρα το 2008, αλλά και μετά στην δημόσια σκηνή αλλά και σε ιδιωτικές συζητήσεις υπήρχε μια αριστερίζουσα ατμόσφαιρα και επιχειρηματολογία η οποία κάπως … έμπαζε. Ένα αγαπημένο παράδειγμα είναι οι λεγόμενοι “νεοφιλελεύθεροι φόροι”. Ρωτώντας ανθρώπους που ξεστόμιζαν αυτή την επική μπούρδα δεν έπαιρνα απάντηση στα εξής: ποια είναι η διαφορά του φιλελεύθερου και του νέο-φιλελεύθερου, αυτό το “νέο” μπροστά τι σημαίνει; Μετά ο φιλελευθερισμός είναι κατά της φορολογίας άρα πως μπορούν να υπάρχουν φιλελεύθεροι φόροι; Πρόκειται για την δυσφήμιση της συγκεκριμένης ιδεολογίας από την κυρίαρχη ιδεολογία; Απλή βλακεία; Παπαγαλισμός από το τι ακούμε δεξιά και αριστερά; Ή μήπως υπάρχει κάτι άλλο επιπλέον; Όταν πάντως εξηγούσα ότι αυξανόμενη φορολογία και γραφειοκρατεία προβλέπονται ήδη από τον Μαρξ (λινκ στο κομουνιστικό μανιφέστο εδώ: https://www.marxists.org/ellinika/archive/marx/works/1848/com-man/prolcomm.htm) γενικά προτιμούσαν να με βγάλουν ψεύτη (οι κομουνιστές δεν βάζουν φόρους στον κόσμο έχω ακούσει… ήμαρτον) παρά να κάνουν ένα Google και να το δουν σε 5 λεπτά.

Με άλλα λόγια ίσχυε το ότι οι συμπολίτες μας “έχουν απόλυτη άρνηση πραγματικότητας σε βαθμό ψυχασθένειας” όπως είχε γράψει ένας αναλυτής ή έχουν κάποιο λόγο που πιστεύουν ότι πιστεύουν και εκφράζονται όπως εκφράζονται;

Το “παραγωγικό” μοντέλο

Και κάπου εκεί έφτασε η διερεύνηση του παραγωγικού μοντέλου το οποίο είναι και το πρώτο κομμάτι του μεταπολιτευτικού παζλ. Στη συνέχεια θα συζητηθεί πως αυτό συνδέεται με την αριστερίζουσα ρητορεία στο τέλος.

Ξεκίνησα με το “Το αόρατο ρήγμα” του Αρίστου Δοξιάδη (εκδόσεις Ίκαρος) και μετά σιγά σιγά άρχισε να διαφαίνεται η εξέλιξη των δομών του κράτους και όσων ζούσαν γύρω από αυτό από την μεταπολίτευση και μετά. (σημείωση: το βιβλίο συζητά πολλά άλλα θέματα που δεν έχουν να κάνουν με αυτό το post)

Μια σειρά συνεντεύξεων από ένα βαλκανικό (Βουλγαρικό) οργανισμό για την ελληνική κρίση:

https://www.youtube.com/watch?v=I8HV8WS0a24

Όλο και περισσότεροι σιγά σίγα “ανακαλύπτουμε” πως το κράτος ζούσε όλα αυτά τα χρόνια. Υπήρχε και υπάρχει ακόμα μια ροή χρημάτων από την Ευρωπαϊκή ένωση ή από δάνεια τα οποία διαχειρίζεται η κάθε κυβέρνηση η οποία ελέγχεται εντελώς από το κόμμα που βρίσκεται στην εξουσία. Στην συνέχεια διαχέονται σιγά σιγά προς τον λεγόμενο ευρύτερο δημόσιο τομέα και μετά σε ένα “εκλεκτό” τμήμα του ιδιωτικού τομέα το μπορεί να κάνει πράγματα που το δημόσιο αδυνατεί όπως το να κατασκευάσει έναν δρόμο. Τα παραπάνω έχουν δύο χαρακτηριστικά: (οι όροι δεν είναι δικοί μου αλλά εξαιρετικά δόκιμοι) “κολλητοκρατεία” και “επιμερισμός της διαφθοράς”. Παράλληλα η οικονομική δραστηριότητα ακόμα και αν δεν έχει σχέση με τα παραπάνω συντηρεί ένα τεράστιο γραφειοκρατικό τέρας. Όλο και κάπου θα χρειαστεί μια υπογραφή, ένας έλεγχος ένα πιστοποιητικό, πράγματα που σε πολλές άλλες χώρες είναι ανήκουστα, έτσι ώστε και να ελέγχεται η ζωή (όχι μόνο η οικονομική) των πολιτών, άλλα και να νομίζουν ότι έχουν κάποιο λόγο ύπαρξης στο σύμπαν οι διάφοροι δημόσιοι υπάλληλοι - βάζω σφραγίδες άρα υπάρχω.

Όσοι έχουν προσπαθήσει να μετρήσουν το πόσοι ωφελούνται από τα παραπάνω έχουν καταλήξει σε διαφορετικά μεγέθη τα οποία συγκλίνουν μεταξύ ενάμιση με δυόμιση εκατομμύρια. Αριθμός που δεν αποτελεί πλειοψηφία, αλλά είναι αρκετά μεγάλος, υπολογίσιμος και σχετικά συμπαγής ως προς το τι θέλει. Επειδή όλοι αυτοί δεν παράγουν ουσιαστικά τίποτε ούτε βοηθούν σε κάτι, τους δίνουμε την ταμπέλα “καθάρματα” ή διεφθαρμένοι. Ουσιαστικά παρασιτούν εις βάρος των Ευρωπαίων φορολογουμένων (επιδοτήσεις, προγράμματα, πακέτα), των επόμενων γενεών (δάνεια) και της κοινωνίας (γραφειοκρατεία).

Πιο ενδιαφέρον είναι ο επιμερισμός της διαφοράς και πως η “καθαρματοποίηση” διαχέεται σε τρίτους συνήθως άσχετους. Εδώ θα χρησιμοποιηθεί για παράδειγμα η ιστορία ενός φίλου, του Η.Γ. Ο ΗΓ δούλευε σε μια εταιρία παραγωγής λογισμικού η οποία είχε ως κύριο πελάτη μια θυγατρική της ΔΕΗ. Το λογισμικό που παρήγαγε αυτή η εταιρία λειτουργούσε σε γενικές γραμμές άψογα και παραδιδόταν εντός προθεσμιών χωρίς υπερκοστολογήσεις - ουδέν μεμπτό. Το μεμπτόν βρισκόταν στο ότι η εταιρία έπαιρνε τα έργα αυτά διότι ο ιδιοκτήτης της είχε μεγαλώσει μαζί με κάποιον αρκετά ψηλά στην θυγατρική αυτή, ο οποίος χρησιμοποιούσε διάφορες “αλχημείες” (φωτογραφικές διατάξεις, εικονικοί διαγωνισμοί, κλπ).

Σκεφτείτε το ενδεχόμενο να αποκτούσε η ΔΕΗ ιδιωτικό manager, να πωλείτο σε μια άλλη εταιρία ηλεκτρισμού, όπως έγινε με τον ΟΤΕ, ή απλά να γινόταν ιδιωτική. Η μητρική εταιρία μπορεί να είχε συμβόλαιο με μια μεγάλη πολυεθνική όπως η Hewlet Packard ή η Accenture για το λογισμικό της. Ή απλά μπορεί να εξέδιδε μια ντιρεκτίβα η οποία θα ζητούσε περισσότερο ανοικτούς διαγωνισμούς. Σε μια τέτοια περίπτωση η ροή χρήματος προς την εταιρία που δούλευε ο φίλος μας και κατ επέκταση προς τον φίλο μπορεί να στέρευε. Τουλάχιστο θα υπήρχε μια περίοδος προσαρμογής μέχρι η εταιρία να πείσει τον επόμενο ιδιοκτήτη με μια σωστή διαδικασία πώλησης για τα ωφέλη και την ποιότητα του λογισμικού της είτε να αναζητήσει άλλους πελάτες στην ελεύθερη αγορά.

Κάπως έτσι έρχεται μια άλλη πολύ χρησιμοποιημένη λέξη, οι λεγόμενοι εμπλεκόμενοι. Άνθρωποι που δεν είναι “καθάρματα” αλλά σιγά σιγά αρχίζουν να έχουν κοινά συμφέροντα ας πούμε με συνδικαλιστές που απλά δεν εργάζονται. Για το παράδειγμα μας να παραμένει η ΔΕΗ ως έχει. Είμαστε όλοι υπεύθυνοι το ίδιο; Ποσοτικά όχι ποιοτικά ναι.

Όλοι αυτοί χρειάζονται μια κοινή ιδεολογική πλατφόρμα για να εκφραστούν η απλά για να αναγνωρίζουν ο ένας τον άλλον. Εδώ λοιπόν τα “καθάρματα” μοιράζονται και προπαγανδίζουν την αριστερίζουσα αρλουμπολογία η οποία απλά ζητάει να μην αλλάζει ποτέ τίποτε. Θα μας πουν μπούρδες για το διεθνές κεφάλαιο, τις κακές πολύεθνικές, τον Τσε Γκεβάρα, τον Ανδρέα. Θα μας πουν κάτι πασοκ με μικρά, όπως εξήγησε ο Θεοδωρής Γεωργακόπουλος εδώ: Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. πέθανε, μα το πασόκ ζει ακόμα.

Για αυτό είναι και εξαιρετικά δύσκολο να υπάρξει μια απλή ιδεολογική συζήτηση. Όπως είπε ο Upton Sinclair: “είναι δύσκολο για κάποιον να καταλάβει κάτι ειδικά όταν ο μισθός του στηρίζεται στο ότι δεν το καταλαβαίνει”. Για αυτό αν υπάρξει σε κάποια συζήτηση ένα ιδεολογικό “μαρκάρισμα” βγαίνουν και τα εξαρτημένα αντανακλαστικά: “ναι στην ελεύθερη αγορά αλλά με πολλούς κανόνες” (απάντηση: τότε εξ ορισμού δεν είναι ελεύθερη), “σοσιαλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο” (όπως είχαν στα γκούλαγκ, στα πεδία του θανάτου στην Καμπότζη και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Κούβα). Αγαπημένες είναι οι απόψεις τύπου Φώτη Κουβέλη: “πρέπει να υπάρξει ένας ευρύτερος (όσοι πιο πολλοί τόσο πιο πολύ χρόνο θα πάρουν για να καταλήξουν) διάλογος όλων των εμπλεκόμενων (κρατικών) φορέων με την κοινωνία (των αριστερών ΜΚΟ;) έτσι ώστε να γίνουν οι απαραίτητες ζυμώσεις”… και στο τέλος να μην γίνει τίποτε.

Η εξάρτηση…

Πριν μερικά χρόνια γνώρισα μερικούς φίλους, οι οποίοι (αν επιτρέπεται η έκφραση) είχαν “μπλέξει με ουσίες”. Η συμπεριφορά τους γύρω από το θέμα της εξάρτησης είχε ένα συγκεκριμένο μοτίβο που αργότερα συνάντησα στην λογοτεχνία, σε ταινίες αλλά και σε άλλους ομοιοπαθουντες. Ο πρώτος κοινός παράγοντας ήταν ότι η ζωή τους ήταν επικεντρωμένη γύρω από την αναζήτηση της επόμενης δόσης. Όλα ήταν διαπραγματεύσιμα αρκεί να μην υπήρχε απόκλιση από τον στόχο. Για παράδειγμα τα ψέματα στους γονείς ή τους συγγένειες ήταν αποδεκτά. Ο δεύτερος κοινός παράγοντας ήταν η καθολική πεποίθηση ότι όποτε χρειάζεται “το κόβουν” και ότι τώρα απλά “το ελέγχουν”, δεν είναι εξαρτημένοι σαν τους υπόλοιπους στο περιβάλλον τους. Υπάρχει μια σχετική συγκλονιστική σκηνή στην ταινία “Ρέκβιεμ για ένα όνειρο”. Οι “άλλοι” ήταν άτομα στο περιβάλλον τα οποία απλά βρισκόντουσαν σε επόμενο στάδιο.

Πολλοί από αυτούς που ζούμε με το υφιστάμενο παραγωγικό μοντέλο μοιάζουν να έχουν συμπεριφορές ανάλογες με αυτές των εξαρτημένων από τα ναρκωτικά. Γνωρίζουν ότι αυτό που κάνουν δεν είναι σωστό, υποψιάζονται ότι μπορεί να κάνει κακό στην κοινωνία γύρω τους, ίσως να νιώθουν τύψεις ή κάπως άσχημα, αλλά όλα αυτά δεν μπορούν να σταματήσουν την ανάγκη αναζήτησης της επόμενης δόσης… πάση θυσία.

Σε ένα κράτος που θα είχε καταρρεύσει άτακτα, όπως τα σοβιετικά, αυτοί οι άνθρωποι θα έπρεπε να αλλάξουν εργασία σε συνθήκες πείνας. Ίσως πολλοί από αυτούς να το γνωρίζουν. Ξέρουν επίσης ότι η κατάσταση αυτή χρονικά κάπου εδώ θα σταματήσει - δεν πάει άλλο. Τι έχει μείνει για αυτούς; Μια ακόμα δόση, λίγο ακόμη. Αν έχουν λίγα περισσότερα χρήματα στην τράπεζα ίσως θα αντέξουν περισσότερο την επερχόμενη αναπόφευκτη διαδικασία προσαρμογής ή ίσως ξεχρεώσουν εκείνο το δάνειο, οπότε θα είναι κάπως πιο άνετα. Σίγουρα όμως δεν πρόκειται να επιταχύνουν ή απλά να βοηθήσουν τις διαδικασίες αυτές με την ψήφο τους και σίγουρα θα κάνουν τα στραβά μάτια στην κοινωνία που γύρω τους διαλύεται.

Αυτό εξηγεί και την προθυμία να τρέξουν πίσω από οποιονδήποτε υπόσχεται ότι δεν θα γίνουν αλλαγές έστω για λίγο ακόμη. Από τον ΓΑΠ γιατί λεφτά υπάρχουν, ή τον Μπαρουφάκη “θα σας κάνω ένα κόλπο θεωρίας παιγνίων νααα” ή όποιον τσαρλατάνο βρεθεί στο διάβα τους.

Καρανίκας rex mundanus και στο βάθος κωλοτούμπες

Για όλα μπορεί να ενοχλεί ο μικρός κνίτης-καταληψίας, ο Αλέξης Τσίπρας, σίγουρα δεν ενοχλεί με τους διορισμούς “χωρίς αύριο” κομματικών φίλων και συγγενών. Πρώτα πρώτα στέλνει το μήνυμα ότι το πάρτυ δεν έχει τελειώσει ακόμη, έχει περισσέψει λίγος καιρός επιπλέον, το οποίο είναι κάτι που καθησυχάζει. Γνωρίζουν πως όποιος αναλάβει την διακυβέρνηση αργότερα, θα πρέπει αναγκαστικά να ξεκινήσει μια διαδικασία αποκομματικοποίησης του κράτους. Εδώ ο Καρανίκας και η παρέα του έχουν τον ρόλο του αναχώματος ή της σαβούρας. Μέχρι κάποιος να τους αφαιρέσει από τον κρατικό μηχανισμό, οι υπόλοιποι θα βρίσκονται στις θέσεις τους και θα παίρνουν τους μισθούς τους - λίγο ακόμη (η λογική της “μίας ακόμα δόσης”).

Ο χορός των ψυχών και αυτό το post κλείνουν με την μαγική λέξη “κωλοτούμπα”. Μια διασκεδαστική λεπτομέρεια είναι ότι την έμαθε ο πολύ δημοφιλής δημοσιογράφος- συγγραφέας Πωλ Μεϊσον, ένας από τους ελάχιστους κατάφεραν να κατανοήσουν την ελλαδική πραγματικότητα χωρίς να χάσουν την λογική τους ανέφερε πόσο του άρεσε ο παραπάνω πολιτικός όρος.

Κοντά στο τέλος της φαρσοκωμωδίας που συλλογικά αποκαλείται “μεταπολίτευση” ή Ελληνικό κράτος ο λαός επιζητούσε έναν πολιτικό ο οποίος θα τον προσγείωνε στα μαλακά μεσω μιας εντυπωσιακή “κωλοτούμπα” τύπου Μελισσανίδη, τερματίζοντας το παρτυ ανώδυνα ή όσο το δυνατόν περισσότερο ανώδυνα. Ο Αλέξης Τσίπρας πίστεψε αυτός ο λαός πως θα ήταν αυτό το πρόσωπο. Δεν μπορούσε όμως ο λαός αυτός να φανταστεί πως διέθετε μαζί του ολόκληρο θίασο με Κωνσταντολούλου, Σκουρλέτη, Λαφαζάνη και τα άλλα παιδιά των Σοβιέτ οι οποίοι αυτά που έλεγαν τα πίστευαν ανέκαθεν και όταν βρέθηκαν στην εξουσία πήγαν να τα εφαρμόσουν. Αουτς.

Υποσημείωση ΠΑΣΟΚ και δέος

Συγκλονιστική είναι η αφήγηση του Θεόδωρου Πάγκαλου, “θέλω να μιλήσουμε μεταξύ κλεφτών” είναι η φράση που είπε σε κομματικά στελέχη -αγρότες της δεκαετίας του 80, ακολουθούμενο από το “έχει και όρια η απάτη”:

https://www.youtube.com/watch?v=V5ID2hPSpgE