Τι δεν θα μου λείψει από αυτούς που γράφουν άρθρα για το τι δεν θα τους λείψει από την Ελλάδα

Το ότι δεν έχουν αντιμετωπίσει ακόμα τα “ζόρια”. Βρίσκονται στον μήνα του μέλιτος και σε ένα ή το πολύ δύο χρόνια θα έχουν άλλη γνώμη.

Wikipedia, σύγκριση με σχέσεις

Όπως μπορεί να διαβάσει κανείς εδώ, ένας μετανάστης πρώτης γενιάς περνάει τυπικά από τρεις φάσεις: ευφορία, άγχος, προσαρμογή. Το μοτίβο θυμίσει μία σχέση όπου στην αρχή υπάρχει η εξιδανίκευση, με τα τα ελαττώματα και τις ιδιοτροπίες του συντρόφου να γίνονται αντιληπτά αργότερα. Στη συνέχεια επιλέγει κανείς αν θα αποδεχθεί την προσωπικότητα του συντρόφου του και θα συνεχίσει μαζί του ή όχι.

Το τελευταίο στάδιο μετανάστευσης, η προσαρμογή είναι διαφορετική κατά περίπτωση. Έχουμε είτε ενσωμάτωση, είτε γκετοποίηση, είτε επιστροφή στην χώρα προέλευσης, κάτι δύσκολο επί του παρόντος για τους Έλληνες, ή πιο σπάνια σε μια ενδιάμεση πολυσυλλεκτική κατάσταση/κοσμοπολιτισμός.

Οι φίλοι μας που γράφουν πόσο ωραία είναι η καινούρια χώρα βρίσκονται στον στα αρχικά στάδια, στον λεγόμενο μήνα του μέλιτος της μετανάστευσης. Φαίνεται στο ότι τα περισσότερα άρθρα αναφέρονται κυρίως στις “πρώτες” εμπειρίες: πως σε αντιμετωπίζει το κράτος, πως είναι στο super market, γιατί δεν σου ζαλίζει τον έρωτα κάποιος αν τον πληρώσεις με 50εύρω για κάτι που κάνει €2.45, πόσο ευγενικοί είναι οι άνθρωποι στο δρόμο.

Σε αγαπώ πολύ-πιο δυνατά

Οι νεόκοποι αρθρογράφοι είναι σαφώς ερωτευμένοι με την χώρα υποδοχής τους κάτι το οποίο θέλουν να το φωνάξουν όσο πιο δυνατά μπορούν, όπως ο κάθε ερωτευμένος που σέβεται τον εαυτό του. Νιώθουν άσχημα για τον χρόνο που πέρασαν στην Ελλάδα (χώρα προέλευσης) ενώ τι ωραία που είναι εδώ. Μπορεί ίσως το εγγενές μεσογειακό ταμπεραμέντο να λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής της έντασης των συναισθημάτων τους.

Όταν μετά από περίπου δυο ή τρία χρόνια βιώσουν την άλλη πλευρά του νομίσματος, τα “ζόρια” του τίτλου, δεν θα μας χαρίσουν τη συνέχεια του αρχικού τους άρθρου: “Τι δεν μου αρέσει στην Γερμανία” ή “Πόσο η ζέστη ενοχλεί στο Ντουμπάι”. Δεν θα το γράψουν ίσως γιατί το περιβάλλον τους θα τους ρωτήσει: “εσύ δεν είσαι που τα έβρισκες όλα τέλεια;”. Θα νιώσουν προδομένοι σε κάποιο βαθμό από τα αισθήματα τους. Ο ενθουσιασμός του μεσογειακού ταμπεραμέντου επιστρέφει σαν μπούμερανγκ. Ακόμα και αν θελήσουν να το κάνουν θα είναι η περίοδος όπου θα πρέπει να αντεπεξέλθουν σε καινοφανείς δυσκολίες τις οποίες ούτε καν είχαν φανταστεί όταν έγραφαν “τι ωραία που είναι εδώ”. Σε αυτό το στάδιο δεν υπάρχει χρόνος και διάθεση για αρθρογραφία.

Σε αυτό το σημείο είναι που βγάζουμε “κίτρινη κάρτα” στους ενθουσιασμένους φίλους μας, συνεχίζοντας το γηπεδικό του τίτλου. Κάθε βιβλιοκριτικός γράφει την άποψη του αφού διαβάσει ένα βιβλίο… ολόκληρο. Όμοια και όσοι γράφουν για ταξίδια, δίσκους, ταινίες κλπ. Είδατε πουθενά κανέναν να λέει “η Σιγκαπούρη έχει το πιο όμορφο αεροδρόμιο του κόσμου… να την προτιμήσετε για τις διακοπές σας”. Επειδή δεν μπορούμε να περιμένουμε να τελειώσει η μετανάστευση γιατί μπορεί και να μην τελειώσει, ας περιμένουμε πριν γράψουμε ένα χρόνο ή δύο. “Μηδένα προ του τέλους μακάριζε” ή όπως είχε πει μια ψυχή: “μηδένα προ του τέλους κακάριζε”.

Τα λέμε ξανά σε ένα χρόνο;

Κίνητρο για να γράψω αυτό το κείμενο ήταν η εκπομπή Facepalm του Θ. Γεωγακόπουλου, συγκεκριμένα η εκπομπή “Ο Τεξανός” (διαθέσιμο εδώ, περίπου στη μέση). Ο επίδοξος μετανάστης μας περιγράφει αρχικά τι είδε και τι έζησε στο πρώτο δοκιμαστικό 20ήμερο που βρέθηκε εκεί. Όταν αναφέρει την ημερομηνία αναχώρησης ο δημοσιογράφος τον διακόπτει. “Πολύ ωραία, θα μετακομίσεις σε ένα μήνα. Βάζω μια υπενθύμιση σε ένα χρόνο και ένα μήνα από τώρα να μας πεις πως τα βρήκες”.

Η άλλη πλευρά του νομίσματος

Η άλλη πλευρά του νομίσματος γίνεται συνήθως ορατή μετά από ένα ή δύο χρόνια όπου οι καινούριες φιλίες, οι σχέσεις, οι εμπειρίες αποκτούν κάποιο βάθος. Κάπου εκεί αρχίζουν να γίνονται πιο έντονα ορατά τα στραβά και τα ανάποδα. Όμοια στον χώρο εργασίας θα έχουν προκύψει κάποιες διαφωνίες ή θέματα και έχεις δει πως αντιμετωπίζονται ή δεν αντιμετωπίζονται, κυρίως το πως αντιμετωπίζεσαι εσύ.

Επιπλέον αρχίζουν και φαίνονται διαφορές νοοτροπίας οι οποίες είναι κάπως πιο δύσκολες γιατί δεν έχουν απαραίτητα σωστό ή λάθος, είναι τύπου βουνό ή θάλασσα. Πώς θα ένιωθες σε μια κοινωνία “βουνίσιων” άμα λάτρευες το “κολύμπι”; Κάθε φορά που πηγαίνατε διακοπές κάπου θα ξίνιζες ακόμα και αν το βουνό είναι πανέμορφο.

Μερικές εμπειρίες από την Βρετανία όπου μετανάστευσα εγώ: Το επίπεδο υπηρεσιών γενικά κυμαίνεται πάντα σε αποδεκτά αλλά μέτρια επίπεδα μαζί με αδικαιολόγητα υψηλές τιμές. Ο συνδυασμός αυτός θεωρείται από τους Βρετανούς απολύτως φυσιολογικός. Επιβάλλεται μια λατρεία του μέτριου. Ας πάρουμε το μετρό του Λονδίνου: είναι το πιο ακριβό της Ευρώπης αλλά σίγουρα όχι το καλύτερο της Ευρώπης. Ξέρεις ότι θα σε μεταφέρει στον προορισμό σου, ότι υπάρχει ασφάλεια και αστυνόμευση αλλά δεν εγγυάται κανείς την συνέπεια (επίπεδο υπηρεσιών) ή ότι δεν θα υπάρχει στρίμωγμα ιαπωνικών διαστάσεων. Οι κεντρικοί σταθμοί δεν έχουν τουαλέτες ή αν έχουν θα έχουν και εισιτήριο (υψηλές τιμές). Το τρένο μπορεί να σταματήσει στην μέση της διαδρομής στο τούνελ και να μείνει εκεί για 45 λεπτά.

Οι γιατροί είναι απαράδεκτοι, οκνηροί, έχοντας χαλαρή σχέση με το αντικείμενο τους. Λειτουργούν τόσο ρομποτικά που μερικές θέλεις να τους ταρακουνήσεις μπας και ξυπνήσουν. Σε κάθε επάγγελμα που έχει να κάνει με “περιστατικά” υπάρχει πάντα η επιλογή μεταξύ τήρησης του πρωτοκόλλου και αντιμετώπισης των ιδιαιτεροτήτων της κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης και τις ιδιαιτερότητες της. Οι Βρετανοί αγαπούν το πρωτόκολλο πιο πολύ και από τον ίδιο τους τον εαυτό. Πουθενά δεν είναι πιο εκνευριστική αυτή η στάση ζωής από τον ιατρικό κλάδο όπου συχνά μετατρέπεται σε “στάση θανάτου”… Εδώ αν επισκεφτείς τον γιατρό πάντα -μα πάντα- το πρώτο βήμα είναι να προσπαθήσει να σε διώξει, λόγω περικοπών στο σύστημα υγείας. Στο επόμενο ραντεβού, το οποίο θα προγραμματισθεί για τουλάχιστο μετά από δύο εβδομάδες, θα σου απαντήσει εντελώς ρομποτικά με γενικόλογα προσπαθώντας πάλι… να σε διώξει χωρίς να κάνει κάτι ουσιαστικό. Μετά από μήνα ίσως ασχοληθεί. Ίσως.

Ειδικά για την υγεία, μια ιστορία που προέρχεται από τις εφημερίδες: Σε ένα ζευγάρι μεσήλικων Ινδών η σύζυγος είχε αρχίσει να έχει έντονους πονοκεφάλους. Επί μήνες στο τοπικό νοσοκομείο επέμεναν πως οι πονοκέφαλοι προέρχονται από στρες ή είναι της φαντασίας της. Ο σύζυγος δεν μπορούσε να αντέξει την όλη κατάσταση οπότε πλήρωσε μόνος του αρκετά χρήματα για μια ειδική ακτινογραφία η οποία αποκάλυψε ένα ανεύρυσμα. Κανείς από το ιατρικό προσωπικό του νοσοκομείου που επισκέπτονταν δεν είχε σκεφτεί να διερευνήσει επιπλέον, κανείς δεν θα απολυθεί -είπαμε ακολουθούσαν το πρωτόκολλο- όλα καλά. Μην ξεχνάμε της είχαν δώσει και παυσίπονα για τον πονοκέφαλο. Πόσος κόσμος να έχει πεθάνει έτσι; Πόσο δύσκολο είναι να πεις ότι ενώ σε όλη την ζωή μας ως χώρα λειτουργούμε ρομποτικά, στην υγεία θα πρέπει να υπάρχει μια κάποια εξαίρεση; Γίνεται; Δεν γίνεται. Αυτό είναι κάτι που ένας από την δική μας κουλτούρα δύσκολα μπορεί να αποδεχτεί ειδικά όταν πεθαίνει κόσμος στα καλά καθούμενα.

Τέλος στα εργασιακά, οι περισσότερες εταιρίες συμπεριφέρονται στους “πρώτης γενιάς” μετανάστες σαν προσωρινό προσωπικό: δεν επενδύουν, δεν προάγουν εύκολα, δεν εξελίξουν, παρέχουν τον μισθός και τίποτε παραπάνω, άντε μια στο τόσο ένα εταιρικό γεύμα. Το χειρότερο είναι ότι συχνά έχουν δίκιο: πολλές φορές οι “ξένοι” φεύγουν ξαφνικά για να γυρίσουν πίσω στις χώρες τους. Τα παραπάνω δημιουργούν ορισμένες ενδιαφέρουσες παρενέργειες όπως το να βλέπεις ντόπιους να εξελίσσονται γρηγορότερα δουλεύοντας αντικειμενικά λιγότερο. Το χειρότερο που μπορείς να κάνεις σε αυτήν την περίπτωση είναι να παραπονεθείς. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη αμαρτία από το να διαταράσσεις την εργασιακή ειρήνη στην Βρετανία με παράπονα, μπερδεύονται τα ρομπότ.

Το κοινό στα τρία παραπάνω σημεία είναι ότι τα περισσότερα γίνονται αντιληπτά σε βάθος χρόνου. Αν τα ήξερα εκ των προτέρων δεν γνωρίζω αν θα προτιμούσα να έρθω εδώ, να κάτσω στα αβγά μου ή να ακολουθήσω τον Τεξανό της προαναφερθείσας εκπομπής στο Ώστιν ή στο Ντάλας. Στην Βρετανία φοβάμαι μην αρρωστήσω και πρέπει να αντιμετωπίσω τα πρωτόκολλοζόμπι.

Τι προσφέρουν αυτά τα άρθρα σε αυτούς που έμειναν πίσω;

Το να τους κάνουν να νιώθουν άσχημα και τίποτε παραπάνω. Αν κάποιος είναι να φύγει το προγραμματίσει και θα το κάνει. Αν έχει κάτι που τον κρατάει πίσω όπως το ότι το αντικείμενο εργασίας του δεν “εξάγεται” (λογιστικά, δικηγόροι) ή έχει παιδιά που πηγαίνουν σχολείο ή πρέπει κάποιος να είναι κοντά σε γερασμένους γονείς. Τι προσφέρει το να διαβάζει πόσο όμορφα είναι για τους Έλληνες στο Θιβέτ;

Τι -δεν- προσφέρουν σε αυτούς που μεταναστεύουν

Το τι θα κάνουν μετά τον μήνα του μέλιτος. Πώς θα προσαρμοστούν στην νέα χώρα, τι έχουν να αντιμετωπίσουν, πως να μάθουν καλύτερα την γλώσσα. Το αν η κοινωνία ενδιαφέρεται να σε ενσωματώσει ή όχι. Αν και εφόσον ενδιαφέρεται βλέπει σε αυτούς ένα προοδευτικά όλο και περισσότερο ισότιμο μέλος ή ως τον ευγενικό χαζό που δουλεύει περισσότερο και πληρώνεται λιγότερο;

Δεν προσφέρουν γενικά κάποια κατεύθυνση: πώς θα βρεθεί ένα σπίτι, σε ποια γειτονιά; Γιατί προτιμηθεί κάποια συγκεκριμένη χώρα, τι το ξεχωριστό έχει; Που υπάρχει καλή ποιότητα ζωής, που περισσότερες ευκαιρίες για επαγγελματική εξέλιξη; Ποια είναι η εργασιακή κουλτούρα; Που υπάρχουν ευκαιρίες και για ποιους κλάδους; Πού κάποιος Έλληνας δεν θα ταίριαζε εύκολα και γιατί;

Το πιο σημαντικό που θα μπορούσαν αυτά τα άρθρα να προσφέρουν θα ήταν μερικές διαφορές. Ξεκινάμε από την νεοελληνική αντίληψη ζωής και πάμε στην χώρα υποδοχής (Κίνα, Βραζιλία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Γερμανία κλπ): τι είναι διαφορετικό στις σχέσεις, στις δουλειές, στις συνδιαλλαγές με το κράτος; Εδώ θα μπορούσαμε να έχουμε μερικά εξαιρετικά κείμενα: Πώς δείχνει η σύγχρονη χώρα υποδοχής στα μάτια ενός νεοέλληνα; Τι είναι “νορμάλ” στις συζητήσεις στην Ελλάδα που στην χώρα υποδοχής είναι ταμπού; Όπως με είχε ρωτήσει ένας υπερήλικος συγγενής: “τι μπουζούκια έχουν εκεί που σαι;”.

Χρήσεις αυτού του post

Κράτησε την διεύθυνση. Κάθε φορά που βλέπεις ένα άρθρο τύπου “τι δεν θα μου λείψει από την Ελλάδα στο Αζερμπαϊτζάν” κάνε αντιγραφή - επικόλληση την διεύθυνση του. Το τρολάρισμα ίσως βοηθήσει τους αρθρογράφους λίγο, τους αναγνώστες τους περισσότερο.